سیر تکاملی مدیریت پروژه در دهه های اخیر

سیر تکاملی مدیریت پروژه در دهه های اخیر

مطالعه سیر تکاملی مدیریت از گذشته تا کنون نشان دهنده روند تغییر نوع تفکر بشر است. روزی پول و ثروت حرف اول و آخر را میزد ،اما امروز فکر و اندیشه . روزی فقط خروجی اهمیت داشت اما امروز منابع انسانی داخل مجموعه و مشتری . مشاهده  وبررسی این روند حاوی درسهای بسیار ارزنده ای برای ما است .دوره مابین سال‌های اواسط قرن نوزدهم تا اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی را می‌توان دوره کلاسیک دانست. از مهمترین رویکردهای متولد شده در این دوره می‌توان به مدیریت سیستماتیک, مدیریت علمی, مدیریت اجرایی (یا اداری), مبحث روابط انسانی, و دیوان‌سالاری (تشریفات اداری) اشاره کرد. در دهه های اخیر  میتوان به رویکردهای نوین در مدیریت پروژه ها اشاره کرد.از جمله رویکردهای نوین در مدیریت پروژه می‌توان به : مدیریت کمی (این رویکرد بر کاربرد تحلیل‌های کمـّی بر تصمیمات و مسایل مدیریتی تاکید دارد و مدیران را قادر می‌سازد تا برپایه مدل‌های رسمیِ ریاضیِ یک مساله, تصمیم‌گیری کنند),‌ رفتار سازمانی (این رویکرد بر مطالعه و تعیین فعالیت‌های مدیریتی‌ای که باعث ارتقای اثربخشی کارکنان, از طریق درک طبیعت پیچیده فرآیندهای فردی, گروهی و سازمانی می‌شوند, متمرکز است), نظریه سیستم‌ها (به طور کلی رویکردهای کلاسیک موردانتقاد واقعند, چون اولاَ‌ روابط مابین سازمان و محیط خارجی آن را در نظر نمی‌گرفتند, و ثانیاَ اینکه معمولاَ‌ بر بعد خاصی از سازمان متمرکز شده یا کارکنان آن را همچون هزینه دیگر ملاحظات می‌انگارند) و نگرش احتمالی (این نگرش برمبنای ایده‌های نظریه سیستم‌ها, اصول جهانی مدیریت را رد کرده و بیان می‌دارد که عوامل متنوعی (هم داخل و هم خارج سازمان) ممکن است بر عملکرد سازمان تاثیر گذارند) اشاره کرد.

در هزاره سوم، دانشگاه ها شروع به ارائه مدارک تحصیلی برای مدیریت پروژه کردند. علاوه بر این، در حال حاضر تئوری های مدیریت پروژه، ابزارها و تکنیک های آن جریان اصلی در بسیاری از سازمان ها و صنایع را تشکیل می دهند .

تاریخ مدیریت پروژه مدرن، در سال 2003 کواک،چهار دوره در تاریخ پروژه مدرن را شناسایی کرد : ( قبل از سال 1958 ،1958-1979 ،1980-1994 و سال 1995 تا کنون )کواک ادعا می کند که ریشه های مدیریت پروژه مدرن بین 1900 و 1950 آغاز شده بود. در طول این دوره مدیریت پروژه از یک سیستم صنعتی به اداره روابط انسانی تبدیل شده بود. در آن زمان، سیستم های حمل و نقل و ارتباط از راه دور بهتر برای تحرک و ارتباطات سریعتر این امکان را فراهم می آوردند. نمودار گانت نیز توسعه داده شده بود و در آن زمان استفاده می شد. همچنین در آن زمان بود که برای انجام موفق یک کار، مفهوم مشخصات شغلی که مشخصه دانش، مهارت ها و توانایی ها است مورد نیاز بود. نمودار گانت برای اولین بار در سد هوور و سپس در پروژه بزرگراه های میان ایالتی مورد استفاده قرار گرفت. بین سالهای 1958 و 1979 ، زمینه اصلی استفاده از علم مدیریت است. در طی این دوره،پیشرفت های تکنولوژیکی قابل توجهی صورت گرفت. از پیشرفت ها معرفی دستگاه کپی برای اولین بار با کاغذ معمولی توسط زیراکس ، آغاز بکار ابزارهای مدیریت پروژه های اصلی مانند PERT و CPM . استفاده از ساختار شکست کار (WBS )برای هر یک از پروژه های آینده با در نظر گرفتن برآورد اندازه و دامنه قطبی آن بود .

در دوران سوم، 1980-1994: رایانه های شخصی(PC ) امکان اجازه توسعه نرم افزارهایی که قادر به اداره و سازماندهی داده های پیچیده مورد نیاز برای مدیریت پروژه را فراهم آورد ساخته شد.

دوران چهارم و نهایی که کواک ارائه میدهد از سال 1995 تا زمان فعلی میباشد: در این دوره تکنولوژی همچنان بعنوان یک نیروی پیشران برای تغییر وتاثیراتزیاد برآنچهکهمدیران پروژه انجام دهند می باشد.پس از سال 1997 یک روش جایگزین به نام مدیریت پروژه زنجیره بحرانی(CCPM ) معرفی شد. CCPM یک روش برنامه ریزی و مدیریت پروژه های توسعه یافته توسط الیاهو M ،گلدرات است. در سال 1998هر دو مؤسسه ملی استاندارد آمریکا (ANSI )و موسسه مهندسان برق و الکترونیک (IEEE) ، PMBOK را به عنوان یک استاندارد شناختند.

مدیریت پروژه  با استاندارد سازی فرآیندها ، پالایش مفاهیم ، و توسعه نرم افزار و برنامه های کاربردی ، در حال تبدیل شدن بیشتر از یک علم از هنر است .  پیشرفت قابل توجهی که در این رشته روی داده ، توسعه استفاده از روش ها مدیریت هزینه  ( TCM) است . TCM   یک "رویکرد نظام مند برای مدیریت هزینه در طول چرخه زندگی هر شرکت، برنامه، تاسیسات، پروژه، محصول یا خدمات"  است . با توجه به مرکز اعتباربخشی جهانی برای برنامه های آموزش مدیریت پروژه، در سال "2009 ایالات متحده و گزارش جهانی، مدیریت پروژه را به عنوان سومین مهارت ارزشمند کارفرمایان پس از تنها رهبری / مهارت های مذاکره و تجزیه و تحلیل کسب و کار رتبه بندی کرده .

برخی از محققان بر این باورند که دیگر نقش مدیر پروژه در سازمان وجود نخواهد داشت. شغل یک مدیر پروژه تجزیه شده و تبدیل به یک مهارت کاری می شود. از سوی دیگر، برخی دیگر استدلال کرده اند که مدیریت پروژه به کاری حرفه ای تبدیل می شود،و به نوع خاصی مجموعه ای از مهارت ها برای مدیریت موثر پروژه نیاز دارد. مدیران پروژه باید خودرا برای تغییر ساختار سازمانی نیز منطبق سازند. جهانی شدن، منابع محدود، سهامداران، رقابت، اقتصاد و بسیاری از عوامل دیگر به تحول در سازمان ها و در محیط کسب و کار در حال کمک می باشند. در حال حاظر به طور گسترده نیاز یک مدیر پروژه  به  مجموعه ای از مهارت های خاص پذیرفته شده است. تکامل)رشد(سازمان به عنوان چالش مدیران پروژه آینده خواهد بود. با این حال در آینده ممکن است نیاز شود مدیران پروژه آینده با یادگیری مهارت های تخصصی جدید خودرا منطبق سازند. عناصر اساسی که یک مدیر پروژه را برجسته می سازد و تغییر نخواهد کرد: رهبری، عملگرایی، قاطعیت، ارتباطات و پیش بینی برخی موارد می باشد.